Sosyal uygunluk
denetimi ya da etik denetimler bir şirketin tedarikçilerinin
sosyal, çevresel ve finansal konularda ne kadar sorumlu olduğunu
doğrulamaktadır. Bu denetimler, tedarikçilerin operasyonlarında etik ve sosyal
ilkeleri, iş sağlığı ve güvenliği standartlarını, insan haklarını, iş kanunlarını
vb. gözetip gözetmediklerini tespit amacıyla düzenlenir. Sosyal uygunluk
denetimleri doğrudan markanın kendi denetçileri tarafından ya da uluslararası
standartlara uygun şekilde hazırlanmış denetim metodolojileri aracılığıyla
gerçekleştirilebilir. Günümüzde sonuçları uluslararası düzeyde geçerli olan çok
sayıda denetim standardı ve denetim mekanizması mevcuttur. Bunlardan en önemli
olanlarını şöyle sıralayabiliriz:
Sosyal uygunluk denetimlerinin temel prensipleri birçok uluslararası markanın tedarikçi davranış kurallarının da temelini oluşturmaktadır. Bu prensipler büyük oranda benzerlik göstermektedir. Bölge, sektör, ürün ya da hizmet, operasyon türü ve yapısı gibi faktörlere göre farklı prensipler ve kriterler söz konusu olabilmektedir.
Günümüzde sosyal uygunluk denetimi ya
da etik denetim denilince akla ilk gelen prensipler şunlar olmaktadır;
* Çalışma özgürlüğü: Her çalışanın çalışma
özgürlüğü saklıdır; hiçbir kimse her ne şartla olursa olsun zorla
çalıştırılamaz.
* Çocuk işçiliği: Çalışma yaşı alt sınırı yerel yasalarla ve/veya uluslararası sözleşmelere göre belirlenir. Hiçbir tedarikçi bünyesinde çocuk işçi çalıştıramaz.
* İş sağlığı ve güvenliği: Tedarikçiler ofis, fabrika, atölye, depo vb gibi tüm çalışma sahalarında gerekli iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uymalıdır. Bu kurallar ISO 45001 gibi uluslararası iş sağlığı ve güvenliği standartları ve yerel kanunlara göre belirlenmelidir.
* Ayrımcılığın yasaklanması: Tedarikçiler, kendi bünyelerinde çalışan hiçbir çalışana din, dil, ırk, etnik köken, siyasi görüş, cinsiyet vb gibi konularda ayrımcılık yapılmasını engellemelidir.
* Çevre: Tedarikçiler, faaliyetlerinin çevre üzerindeki olumsuz etkilerini en aza indirmeli; çevresel konularda farkındalık sahibi olmalıdır. Bu bağlamda, sertifikalı bir çevre yönetim sistemi kurmalı, atıklarını doğru bir şekilde yönetmeli, karbon ve su ayak izi doğrulaması yapmalıdır.
* Çalışma saatleri: İş yerinde çalışma süreleri yasalara uygun şekilde düzenlenmeli; günlük ve haftalık maksimum çalışma saatlerini aşılmamalıdır.
* Ücret: Tedarikçiler, çalışanlarına asgari ücretin altında bir ödeme yapmamalıdır. İş yerinde herkes için adil bir ücret politikası oluşturulmalıdır.
* Sendikal haklar: Çalışanlara toplu sözleşmelere taraf olma ve işverenle toplu pazarlık yapma hakkı tanınmalıdır.
* İş etiği: Tedarikçiler faaliyetlerinde şeffaf ve hesap verebilir olmalıdır. Rüşvet, yolsuzluk, kara para aklama vb gibi girişimlere asla müsaade edilmemelidir
Sosyal Uygunluk Denetimleri Nasıl Düzenlenir?
Etik denetimler, denetçilerin doküman kontrolü, çalışanlarla görüşmesi ve
yerinde incelemeleriyle gerçekleştirilir. Denetçiler, sosyal uygunluk belgesi
düzenleyeceği kuruluştan çalışan bilgileri, puantaj kayıtları, maaş bordroları,
çalışma talimatları vb gibi dokümanlar talep edebilir ve bunlar üzerinden bir
değerlendirme yapabilir. Ayrıca, tedarikçinin tesislerini; ofis, atölye, üretim
hattı, depo, yemekhane, duş ve tuvaletler vb gibi alanları yerinde görmek
isteyebilir. Bunun yanı sıra çalışanlarla toplu bir şekilde veya bire bir özel
olarak görüşebilir. Yöneticilerle veya doğrudan işletme yönetiminin kendisiyle
toplantılar yapabilir.
Tüm bu aşamalardan sonra elde ettiği bilgileri, gözlemlerini, bulgularını derler ve bir denetim raporu yayınlar. Raporun sonucuna göre tedarikçinin sosyal uygunluk belgesi başvurusu reddedilebilir, şartlı olarak kabul edilebilir veya doğrudan olumlu sonuçlandırılabilir.
ENSATURK GRUP olarak, faaliyet alanı, büyüklüğü veya konumu ne olursa olsun her
şirkete sosyal uygunluk denetim danışmanlığı yapmaktadır.
Şirketler, ENSATURK GRUP’tan sosyal uygunluk danışmanlık hizmeti alarak etik
denetimlere doğru bir şekilde hazırlanabilir; denetim süreicini hızlı ve kolay
bir hale getirebilir. BSCI, SEDEX, ETI, SA 8000 ve diğer sosyal uygunluk
denetim standartları ve danışmanlık hizmetleri hakkında daha detaylı bilgi için
ENSATURK GRUP ile iletişime geçebilirsiniz.